Omega 3 – jak mało który związek biochemiczny cieszy się ogromnym piśmiennictwem, mnogością wykładów autorytetów z dziedziny medycyny, farmacji, dietetyki. Jest przedmiotem wielu badań i doniesień naukowych.
Zaliczany jest do grupy suplementów diety i może właśnie dlatego często jest traktowany jako produkt tylko uzupełniający nasze pożywienie. Dodatek niczym przyprawa. Wiele jednak dowodzi, tego że należy go traktować jako coś więcej – może nawet jako lek. Jest wprawdzie wąska grupa leków, głównie stosowanych w kardiologii, w których kwasy omega-3 są głównym składnikiem, a ich zalecana dobowa dawka mieści się w granicach 3,0 – 5,0 gram.
Świadomość zasadności stosowania kwasów omega-3
Na zasadność suplementacji Omega 3, wskazuje przede wszystkim fakt, że nasz organizm nie potrafi syntetyzować ich samodzielnie. W związku z tym konieczne jest pozyskiwanie tego związku w pokarmie. Najbogatszym i najbardziej wartościowym źródłem kwasów omega-3 są algi morskie pochodzące z czystych ekologicznie obszarów oceanicznych. W tej formie jest trudno wzbogacać naszą dietę o omega 3, dlatego możemy to osiągnąć jedynie pośrednio, poprzez konsumpcję ryb, krewetek, homarów żywiących się algami. Ale tu znowu pojawia się warunek. Wszystkie wskazane powinny pochodzić z małych, dziko żyjących w czystych rejonach i bogatych w tłuszcz. W szczególności – sardynki, sardele, śledzie, makrele, halibuty. Aby zapewnić dobowe zapotrzebowanie na NNKT omega-3 powinno się tygodniowo spożywać trzy posiłki rybne przy zachowaniu warunku ich “czystości”. Niestety dostępność do ekologicznego źródła ryb jest ograniczona i/lub stosunkowo droga. Poza tym, nie szybko zaakceptuje się takie zmiany w naszym tygodniowym menu. Dlatego też, skondensowana dawka kwasów omega-3 w suplemencie diety, przyjmowana raz dziennie może rozwiązać ten problem.
Prawidłowa proporcja kwasów omega 6 do omega 3 – kluczem do zdrowia
W standardowej diecie mamy ogromną przewagę NNKT omega-6 o właściwościach prozapalnych a przy minimalnej podaży NNKT omega-3 nie mamy możliwości wygaszania procesów zapalnych w naszym organizmie co doprowadza do wielu, przewlekłych schorzeń. Bardzo ważne jest zbadanie poziomu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6, omega-3 oraz ich wzajemnej proporcji która dla prawidłowego funkcjonowania organizmu powinna wynosić 3,0 : 1,0 (kwasu omega-6 / omega-3). Proporcja ustalona przez WHO to 5,0 : 1,0.
Niestety, w badaniach ok. 75% populacji Europy wskaźnik ten ma powyżej 15,0 : 1,0, ok. 20% 7,0 : 1,0 czyli ok. 95% Europejczyków ma patologiczny wskaźnik proporcji kwasów omega-6 do kwasów omega-3. W populacji USA parametr ten jest jeszcze bardziej alarmujący i wynosi powyżej 25,0 : 1,0.
Jest duże prawdopodobieństwo że jeśli jesteś Europejczykiem i odżywiasz się standardowo, dietą przetwarzaną – to właśnie znajdujesz się w strefie patologicznej proporcji kwasów omega-6 / kwasów omega-3 czyli w granicach 15,0 : 1,0.
Badanie laboratoryjne przed podjęciem suplementacji jest kluczowe
Aby poznać stosunek omega 6 do omega 3 wskazane jest wykonanie testu laboratoryjnego. Dodatkowo, w ramach badania należy sprawdzić:
- poziomy kwasów omega-3, omega-6, omega-9,
- płynność błony komórkowej,
- odporność komórki na stres.
Test wykonuje się indywidualnie, w domu, z jednego nakłucia opuszki palca (jak test glikemiczny) z tak zwanej „suchej kropli krwi”. Służy do tego specjalny zestaw testowy. Materiał – krople krwi naniesione na wyznaczone pola bibułki w karcie testowej, po wysuszeniu pakowany jest w system kopert i wysyła się do notyfikowanego laboratorium w Skandynawii lub we Włoszech. Test jest anonimowy, identyfikowany indywidualnym kodem literowo cyfrowym, a wynik jest do pobrania po ok. 2 – 3 tygodniach drogą elektroniczną ze strony laboratorium. Wynik testu daje świadomość zasadności suplementacji kwasów omega-3 oraz służy do porównania jej efektów po 120 dniach – powinna osiągnąć normę (w ponad 90 % przypadków).
Zalecana dawka omega 3
Zalecana dawka powinna zabezpieczyć codzienną podaż na poziomie 1,5 – 3,0 g jako działanie profilaktyczne, a w przypadku ciężkich schorzeń, np. kardiologicznych 3,0 – 5,0 g. Producenci suplementu omega-3 na etykietach dokładnie określają dawki w mililitrze oleju lub w kapsułce. Suplementacja może być stosowana już u dzieci od pierwszego roku życia. Według niektórych lekarzy można rozpocząć wcześniej, ale dotyczy to postaci olejowej omega 3 w odpowiedniej dawce przeliczanej na kg masy ciała. Nie ma górnej granicy stosowania suplementów omegi 3 jednak nie powinno się przekraczać ustalonej dawki. Produkt może być stosowany u kobiet w ciąży i w czasie karmienia piersią również w ogólnie przyjętych dawkach.
Jak długo należy stosować omega 3?
Suplementacja NNKT omega-3 jest długoterminowa – nie jest to związek działający objawowo. Omega 3 znosi objawy dopiero po usunięciu przyczyny schorzenia na które „pracowaliśmy” przez wiele lat m.in nieodpowiednią dietą wywołującą przewlekłe stany zapalne. Jeżeli zrozumie się sposób działania NNKT omega-3 – głównie w obszarze struktur fosfolipidowych błon komórkowych wszystkich narządów – to z większym zrozumieniem zaakceptuje się wielomiesięczne, najlepiej wieloletnie stosowanie preparatu. Podobnie w przypadku hamowania procesów starzenia się naszych komórek, który to proces następuje już od chwili narodzenia – pozytywne efekty będą rozwijały się stopniowo i w dłuższym okresie czasu. Ważne jest systematyczne, codzienne przyjmowanie kwasów omega-3.
Wysoka jakość omega 3 jest kluczowa
Najkorzystniejsze jest monitorowanie poziomu omega 3 i proporcji omega 6 do 3 co kilka miesięcy. W optymalnej suplementacji wybranym produktem ze skandynawskiego programu zdrowotnego można się spodziewać już po 4 miesiącach w ponad 90% normalizacji proporcji kwasów omega-6 / omega-3 – czyli osiągnięcia wyniku w granicach 3,0 : 1,0 (dla przykładu mój wynik po 5 miesiącach przyjmowania balansu olejowego to: 1,8 : 1,0).
Podsumowanie
Kwasy omega-3 są niezwykle ważnym składnikiem diety, który nie tylko wspiera zdrowie, ale w określonych przypadkach może być traktowany niemal jak lek. Ze względu na brak zdolności organizmu do ich syntezowania, kluczowe jest dostarczanie omega-3 z pożywienia lub suplementów. Najlepsze źródła naturalne to ryby z czystych ekologicznie rejonów, jednak dostępność takich produktów jest ograniczona. Suplementacja stanowi skuteczne rozwiązanie tego problemu, pod warunkiem odpowiedniego doboru dawki oraz monitorowania proporcji kwasów omega-6 do omega-3.
Współczesna dieta zawiera nadmiar omega-6 o działaniu prozapalnym, co przy niskiej podaży omega-3 prowadzi do przewlekłych schorzeń. Badania wskazują, że większość populacji ma nieprawidłowe proporcje tych kwasów tłuszczowych, co może być skorygowane dzięki suplementacji. Zalecana dawka wynosi 1,5–3,0 g dziennie w celach profilaktycznych, a 3,0–5,0 g przy chorobach przewlekłych, takich jak schorzenia kardiologiczne.
